Microsoft mang ứng dụng Bing AI lên Android và iOS
Theo ghi nhận của Báo Thanh Niên sáng 15.1.2025, Giá vàng miếng SJC đứng yên không thay đổi, các công ty kinh doanh vàng như SJC, PNJ… niêm yết mua vào với giá 84,4 triệu đồng, bán ra 86,4 triệu đồng. Giá vàng nhẫn 4 số 9 cũng đứng yên, Công ty SJC mua vào với giá 84,4 triệu đồng, bán ra 86,1 triệu đồng; Công ty PNJ mua vào 84,7 triệu đồng, bán ra 86,2 triệu đồng…Giá vàng thế giới tăng 3 USD, lên 2.673 USD/ounce sau khi tăng nhanh trước đó. Trong phiên giao dịch Mỹ (đêm 14.1), kim loại quý đã tăng từ mức 2.660 USD mỗi ounce lên 2.678 USD. Giá vàng tương lai đã phục hồi sau những đợt giảm giá ban đầu, được hỗ trợ bởi đồng đô la suy yếu và dữ liệu lạm phát yếu hơn dự kiến. Chỉ số giá sản xuất (PPI) mới nhất do Cục Thống kê Lao động Mỹ công bố cho thấy giá sản xuất trong tháng 12 tăng khiêm tốn, với chi phí hàng hóa cao hơn được bù đắp bởi giá dịch vụ ổn định, cho thấy lạm phát tiếp tục đi xuống. Theo báo cáo, chỉ số giá sản xuất cho nhu cầu cuối cùng tăng 0,2% vào tháng 12, điều chỉnh theo mùa, sau mức tăng 0,4% của tháng 11 và mức tăng 0,2% của tháng 10. Các số liệu hàng năm cho thấy mức tăng 3,3% vào năm 2024, tăng so với mức 1,1% vào năm 2023.Thêm ô tô điện Trung Quốc bán tại Việt Nam: Giá hơn 100 triệu, không túi khí
Chiều nay 27.2, tại cơ quan Tỉnh đoàn Quảng Nam, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn Quảng Nam tổ chức hội nghị công bố quyết định về công tác cán bộ.Tại hội nghị, ông Phan Văn Bình, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy cũng công bố quyết định của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Nam về việc điều động chị Phạm Thị Thanh, Bí thư Tỉnh đoàn Quảng Nam đến nhận công tác tại Huyện ủy Hiệp Đức, chỉ định tham gia Ban Chấp hành Đảng bộ, Ban Thường vụ Huyện ủy và giữ chức vụ Bí thư Huyện ủy Hiệp Đức, nhiệm kỳ 2020 - 2025, kể từ ngày 1.3.Phát biểu tại buổi công bố quyết định, chị Phạm Thị Thanh trân trọng cảm ơn Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã quan tâm, tin tưởng giao nhiệm vụ mới. Đồng thời, gửi lời cảm ơn đến tổ chức đoàn cùng các anh chị, đồng nghiệp đã đồng hành trong chặng đường dài đã qua.Chị Phạm Thị Thanh cũng hứa sẽ nghiêm túc tiếp thu ý kiến chỉ đạo Bí thư Tỉnh ủy và Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Nam."Với trọng trách mới được giao là Bí thư Huyện ủy Hiệp Đức, tôi thức rõ về trách nhiệm của mình là cần phải nỗ lực vượt bậc, không ngừng học tập, rèn luyện vượt qua khó khăn, thử thách, tận tâm, tận tụy, tận lực, trách nhiệm và hết lòng vì sự nghiệp phát triển chung của huyện", chị Thanh nói.Hội nghị cũng đã công bố quyết định của Ban Bí thư Trung ương Đoàn về việc giao quyền Bí thư Tỉnh đoàn Quảng Nam khoá 19 (nhiệm kỳ 2022 – 2027) cho anh Hoàng Văn Thanh, Phó bí thư thường trực Tỉnh đoàn, Chủ tịch Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam tỉnh Quảng Nam.
New Zealand 'chân trong, chân ngoài' với AUKUS
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Theo clip, người đàn ông đội mũ lưỡi trai đỏ, mặc quần áo khá cũ, dùng tay trái vẽ những chi tiết hoa văn lên lớp bụi trên xe khách. Tay phải ông cầm chổi và chiếc bao lớn còn tay trái tỉ mỉ, miệt mài vẽ lên xe. Đoạn clip chỉ ghi được đến cảnh người này vẽ đến chữ "Chúc đoàn…" với hình dáng đẹp mắt, nhiều hoa văn. Ở đuôi xe, ông vừa vẽ xong những họa tiết độc lạ, tiếp tục chăm chút với từng nét vẽ ở mặt còn lại. Nhiều người để lại bình luận thích thú khi xem những nét vẽ đồng thời gửi lời chúc mạnh khỏe, bình an đến nhân vật trong clip.Tài khoản Nguyễn Ly bình luận: "Tay trái chú vẽ, người trẻ lắm khi không bằng. Gửi chú cái ôm, thương, kinh cầu mong bình an sức khỏe". Bạn Đào Trúc Khánh chia sẻ: "Không biết chú đã trải qua những gì, chỉ mong chú luôn mạnh khỏe và thể hiện được những tài hoa của mình dù trong bất cứ hoàn cảnh nào". Trao đổi với Thanh Niên, ông Vũ Thành Nam (48 tuổi), lái xe du lịch ở TP.Thái Nguyên, cho biết trong ngày đưa khách đi du xuân ở Phủ Dầy, (H.Vụ Bản, Nam Định) ông tình cờ gặp người đàn ông ở bãi xe đang chăm chú vẽ. Ông tình cờ bắt gặp thấy hay nên lấy điện thoại ghi lại khoảnh khắc này. "Tôi nghe mọi người xung quanh nói người đàn ông đó trước đây học rất giỏi, sau một lần bị tai nạn nên giờ không còn được như trước. Tôi cũng không hỏi thông tin cụ thể về ông, chỉ biết hay bắt gặp ở bãi xe Phủ Dầy", ông Nam cho hay. Cũng theo chủ nhân đoạn clip, bản thân muốn đăng tải khoảnh khắc đó để lan tỏa yêu thương đến mọi người, hy vọng người đàn ông sẽ nhận được sự giúp đỡ từ cộng đồng mạng. "Ông ấy vẽ bằng tay trái rất đẹp. Tôi bất ngờ khi chỉ đăng clip lên trang cá nhân mà chỉ sau ít ngày xuất hiện đã nhận được hơn 3,6 triệu lượt xem, ai cũng để lại bình luận tích cực khi xem clip. Tôi cũng có thêm niềm vui từ việc làm nhỏ bé này", ông Nam chia sẻ.
Xu hướng chơi tết hơn ăn tết
Nghệ sĩ Linh Tâm là ngôi sao cải lương nổi tiếng, ghi dấu ấn qua các vở kinh điển như Giũ áo bụi đời, Đèn khuya, Tướng cướp Bạch Hải Đường, Người không cô đơn… Linh Tâm thường kết hợp ăn ý với NSƯT Vũ Linh, tạo nên một cặp thiện - ác trên sân khấu. Khi đàn anh qua đời, nam nghệ sĩ lập bàn thờ riêng, không tránh khỏi cảm giác hụt hẫng vì mất đi một người bạn diễn ăn ý trên sân khấu cải lương.